پاسخ به : سوالات قرآن برای ترویج و نشر فرهنگ کتاب آسمانی 89
خردمندان فرهیخته با تفکر و تعقل و تدبر در آیات قران بفرمایید
1 - زکات به چه معنی است
2 - مقدار و کیفیت آن در قران چگونه است
جواب :
زکات از ریشه ی زکی به معنی پاک شدن ، خالص شدن ، رشد و نمو کردن ، ثروتمند شدن ، شایسته و در خور شدن ، اصلاح و درست شدن است در قران هر گونه انفاق چه جانی باشد و یا مالی شامل موارد زکات است زیرا انفاق نیز همان مفهوم زکات است به معنی هزینه کردن و خرج کردن ودر یک جمله زکات هزینه و انفاق کردن از جان و مال است برای اینکه فرد تزکیه شود یعنی پاکیزه و خالص شود
زکات به چه چیز هایی تعلق می گیرد ؟
زکات طبق آیات قرآن کریم نوعی انفاق کردن یعنی خرج کردن در راه خداست که به تمام اموال و داراییهای انسان اعم از مادی و معنوی تقسیم میشود زیرا نمیتوان گفت که دارایی یک فرد فقط ثروت و میتواند دانش و درک او را نیز شامل شود دارایی های انسان بسته به زمان و مکانی که در آن زندگی می کند متغیر است بنا بر این بر خلاف دیدگاه سنتی قرآن در باره ی زکات اشاره نمی کند که به چیز هایی زکات تعلق می گیرد بلکه واژه ی اموال را بکار میبرد
خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاَتَكَ سَكَنٌ لَّهُمْ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ [التوبة : 103] از اموالشان صدقه ای بگیر که پاکیزه شان کنی و نفسشان را بوسیلۀ آن اصلاح کنی و برایشان رحمت بخواه البته که دعای تو برای آنها آرامش است وخدا شنوای دا ناست﴿۱۰۳﴾
الَّذِي يُؤْتِي مَالَهُ يَتَزَكَّى [الليل : 18] همان کسی که مالش را می دهد تا پاک شود ﴿۱۸﴾
این نوع زکات برای موقعی است که دیگر رسولی نیست و فرد خودش اموالش را بعنوان زکات را می دهد اما به چه کسانی باید زکات داد را بررسی خواهم کرد
موارد زکات اقتصادی : انفاق در راه خدا ، صدقه ، قرض الحسنه ، طعام دادن به یتیم و مسکین و اسیر ، غذا دادن به مردم در روز سخت ، آزاد کردن برده ها و................. همگی از موارد زکات اقتصادی هستند
موارد زکات معنوی : تقوا ، عفو کردن دیگران (بخشیدن دیگران) ، آموزش دانش به دیگران ، انفاق از جان ، نیکی کردن به دیگران ، دور نکردن کسی که از شما سوال و یا خواسته ای دارد ، سخن گفتن با احترام و نرمی با دیگران ، نحوه ی برخورد نیک با زیر دستان و اسیران ، فرو خوردن خشم به هنگام عصبانیت و .......... همگی مواردی از زکات معنوی
............. وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَلِكَ يُبيِّنُ اللّهُ لَكُمُ الآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ [البقرة : 219] و از تو می پرسند چه چیز را انفاق کنند بگو عفو (کنید). بدانگونه خدا آیات را بیان میکند باشد که شما تفکر کنید﴿۲۱۹﴾
مقدار زکات چقدر است ؟
در این باره قران آیات روشنی دارد که این مقدار را بیان میکند که نباید فرد را از هستی و آرامش در زندگی محروم سازد زیرا خدا میخواهد که تعداد مستمندان کمتر شود و نه اینکه بر تعدادشان افزوده شود
وَلاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلاَ تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَّحْسُوراً [الإسراء : 29] و نه آنکه دستت را بسته به گردنت قرارنده و نه آنکه آن را گشوده دار آنقدر گشاده که چیزی در آن باقی نماند (نه خست به خرج ده و نه دست و دل بازی کن) که زمین گیر شوی سرزنش شدۀ حسرت کشیده ﴿۲۹﴾
وَالَّذِينَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَاماً [الفرقان : 67] و کسانی که وقتی انفاق می کنند (خرج می کنند) نه زیاده روی می کنند و نه خست بخرج میدهند و آنچه بین آن دو است پایدار تر است ﴿۶۷﴾
کیفیت زکات چگونه باید باشد؟
1 - از روی ریا نباشد
وَالَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ رِئَـاء النَّاسِ وَلاَ يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَلاَ بِالْيَوْمِ الآخِرِ وَمَن يَكُنِ الشَّيْطَانُ لَهُ قَرِيناً فَسَاء قِرِيناً [النساء : 38] و کسانی که اموالشان را برای تظاهر (ریا و خودنمایی) خرج میکنند و به خدا وروز آخر ایمان نمی آورند (همدم شیطان هستند) وهرکس همدمش شیطان باشد چه بد همدمی است﴿۳۸﴾
وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَارِهِم بَطَراً وَرِئَاء النَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللّهِ وَاللّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ [الأنفال : 47] و مانند کسانی نباشید که از دزار خد با خود نمایی به مردم و با سرپیچی از حق خارج شدند در حالیکه از راه خدا باز می داشتندو خدا به آنچه میکنند احاطه دارد ﴿۴۷﴾
2 – از چیزهایی باشد که دوستشان داریم (یعنی از چیزهایی نباشد که دیگر نیازی به آنها نداریم و برایمان فاقد ارزش است)
لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِيمٌ [آل عمران : 92] هرگز به نيكی نميرسيد تا وقتي كه از آنچه دوست داريد خرج كنيد (انفاق کنید) و آنچه خرج ميكنيد (انفاق می کنید) از چيزی حتماً خدا آنرا ميداند .﴿۹۲﴾
3 – در راه خدا باشد
الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَالصَّابِرِينَ عَلَى مَا أَصَابَهُمْ وَالْمُقِيمِي الصَّلَاةِ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ [الحج : 35] کسانی که وقتی خدا را یاد میکنند قلبهایشان میلرزد و بر آنچه مصیبت میبینند صبور هستند و بپا دارنده گان نمازند و از آنچه به آنها روزی دادیم انفاق می کنند﴿۳۵﴾
4 – در پی آن منت و آزاری نباشد و.........
الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ثُمَّ لاَ يُتْبِعُونَ مَا أَنفَقُواُ مَنّاً وَلاَ أَذًى لَّهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ [البقرة : 262] کسانیکه اموالشان را در راه خدا خرج میکنند و با منت گذاشتن و اذیت کردن بدنبال خرج کردشان نیستند برای آنها پاداششان پیش پروردگارشان است ونه ترسی بر آنهاست و نه اندوهگین شوند ﴿۲۶۲﴾
5 – آشکارا یا مخفیانه باشد
الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ [آل عمران : 134] كسانيكه انفاق میکنند در شادمانی وسختی خرج ميكنند وساكت كنندگان خشم و گذشت كنندگان از مردم هستند و خدا نيكوكاران را دوست دارد ﴿۱۳۴﴾
6 – فقیر و مستمند نباید زکات دهند
لَّيْسَ عَلَى الضُّعَفَاء وَلاَ عَلَى الْمَرْضَى وَلاَ عَلَى الَّذِينَ لاَ يَجِدُونَ مَا يُنفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُواْ لِلّهِ وَرَسُولِهِ مَا عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِن سَبِيلٍ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ [التوبة : 91] وَلاَ عَلَى الَّذِينَ إِذَا مَا أَتَوْكَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لاَ أَجِدُ مَا أَحْمِلُكُمْ عَلَيْهِ تَوَلَّواْ وَّأَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَناً أَلاَّ يَجِدُواْ مَا يُنفِقُونَ [التوبة : 92] و بر کسانی که پیش تو می آیند که (برای پیکار) سوارشان کنی .و به آنها گفتی که چیزی ندارم که شما را بر آن سوار کنم ( که با ما بیایید) و آنها بر میگردند . در حالی که چشمهایشان پر از اشک است و اندهگین هستند که چرا چیزی ندارند که خرج کنند ﴿۹۲﴾ البته نکوهش شایستۀ کسانی هست که از تو اجازه می خواهند .در حالیکه پولدار هستند و نیازی ندارند و راضی شدند که با نشستگان (در خانه ها) باشند و خدا بر دلهایشان مهر زده است در حالیکه نمیدانند ﴿۹۳﴾
زکات به چه کسانی تعلق می گیرد ؟
يَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلْ مَا أَنفَقْتُم مِّنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالأَقْرَبِينَ وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا تَفْعَلُواْ مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِيمٌ [البقرة : 215] از تو می پرسند چه چیزی را انفاق کنند بگو آنچه از خوبی انفاق می کنید پس برای پدر و مادر و خویشاوندان و یتیمان و بینوایان و در راه مانده ها است و آنچه از خوبی انجام دهید پس خدا به آن داناست ﴿۲۱۵﴾
تمام مواردی که زکات به آنها تعلق می گیرد در آیه ی فوق بیان شده برای پدرو مادرها شامل پدر بزرگ و مادر بزرگ نیز میشودهمچنین نزدیکان و خویشاوندان مستمند و یتیمان و بینوایان و آوارگان اینها کسانی هستند که قرآن میفرماید زکات به آنها تعلق می گیرد وغیر از این هر کس زکات از مومنین بستاند شیاد است و بر خلاف حکم خدا عمل نموده
آیا تزکیه فقط با دادن اموال میسر میشود ؟
خير زيرا ممكن است كسي مالي براي انفاق نىاشته باشى براي همين پیامبران با کتاب و میزان و حکمت که در درون کتاب است آمدند تا ما را تعلیم دهند و تزكیه کنند
لقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُّبِينٍ [آل عمران : 164] بطور قطع خدا بر مومنين منت گذاشت وقتيكه درمیان آنها رسولی از خودشان مبعوث كرد كه آياتش را برای آنها می خواند و پاكشان می سازد و كتاب وحكمت را به آنها یاد میدهد و اگر چه قبل از آن در گمراهی آشكاری بودند ﴿۱۶۴﴾
برای اینکه بدانیم زکی به معنی پاک و خالص چگونه در قران آمده به چند آیه ی زیر دقت کنیم
قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلَاماً زَكِيّاً [مريم : 19]
فَانطَلَقَا حَتَّى إِذَا لَقِيَا غُلَاماً فَقَتَلَهُ قَالَ أَقَتَلْتَ نَفْساً زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئاً نُّكْراً [الكهف : 74]
الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّكَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنشَأَكُم مِّنَ الْأَرْضِ وَإِذْ أَنتُمْ أَجِنَّةٌ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ فَلَا تُزَكُّوا أَنفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَى [النجم : 32] کسانی که از گناهان بزرگ و فحشا دوری می گزینند غیر از گناهان کوچک (که مرتکب می شوند) البته پروردگارت گشاینده ی آمرزش است او به (احوال) شما داناتر است وقتی که شما را از زمین پدید آورد و وقتی که شما در شکم مادرانتان پوشیده بودید پس خودتان را پاکیزه نشمارید او به کسی که حدود خدا را رعایت می کند دانا تر است ﴿۳۲﴾
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنفُسَهُمْ بَلِ اللّهُ يُزَكِّي مَن يَشَاءُ وَلاَ يُظْلَمُونَ فَتِيلاً [النساء : 49] آیا به کسانیکه خودشان را پاکیزه میدانند نمی نگری بلکه خدا هر کس را که می خواهد پاک میکند (خود فرد میخواهد که پاک باشد و خدا پاکش میکند) وبه اندازه فتیلی (لایه ای که میان هسته خرما هست) به آنها ستم نمیشود ﴿۴۹﴾
قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ [النور : 30]
فَإِن لَّمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَداً فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّى يُؤْذَنَ لَكُمْ وَإِن قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكَى لَكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ [النور : 28]
كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولاً مِّنكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُم مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ [البقرة : 151]
رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنتَ العَزِيزُ الحَكِيمُ [البقرة : 129]
وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاء فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلاَ تَعْضُلُوهُنَّ أَن يَنكِحْنَ أَزْوَاجَهُنَّ إِذَا تَرَاضَوْاْ بَيْنَهُم بِالْمَعْرُوفِ ذَلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَن كَانَ مِنكُمْ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ ذَلِكُمْ أَزْكَى لَكُمْ وَأَطْهَرُ وَاللّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ [البقرة : 232]
برای بررسی بیشتر می توانید از وبلاگ زیر استفاده کنید
http://www.dinasanast.blogspot.co.uk/2015/08/blog-post_33.html
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر